 «Nur» surəsi və ailənin qorunması
Qur’ani-kərim
ardıcıl olaraq ailə məsələləri, ailə əsasları, ailə hökmləri və əxlaqı
haqqında söhbət açır. «Nur» surəsində paklıqdan, evlənmədən əvvəlki
qorunmalardan danışılır. Ailə qurmaq göstərişi də bu surədə buyurulub.
Eləcə də qadın və kişi baxışlarının naməhrəmdən qorunmasından söhbət
gedir. Xanımların biganə nəzərlərdən çəkinməsindən danışılır. Ailə və
cəmiyyətin iffətinə təcavüz edən günahkarların tənbehi qeyd edilir.
İftira deməklə ailə hörmətini ləkələyənlərdən söhbət açılır. Qısası, bu
surədə uşağın psixoloji sağlamlığının qorunması, ən kiçik
qıcıqlandırıcı hallardan pəhriz olunması tapşırılır. Ona görə də demək
olar ki, «Nur» surəsi ailənin qurulmasını nəzərdə tutur. Ailəyə
toxunulmazlıq verən bu mövzu ilahi ayətlərdən bilinir. Surənin
əvvəlində bu nöqtəyə işarə olunur ki, bunlar ilahi dəlillər və insanın
tənbeh olma səbəbləridir.
Qur’an və uşağın psixoloji sağlamlığı
Mübarək «Nur» surəsi
ailə haqqında bir çox məsələlərə toxunub. Bunların bir hissəsi birbaşa
tərbiyə üsulu haqqındadır. Buna görə də surənin 57-ci ayəsi ətrafında
bir neçə mühüm tərbiyəvi məsələyə toxunuruq.
Müqayisə
Tarixin təfsir
etdiyi «dünənki» və bizim şahid olduğumuz «bu günkü» cəmiyyət insanı
hörmətdən salmış, həya pərdəsini yırtmış, zahirən insani həyat, əslində
isə heyvani bir həyat olmuşdur. Dünənin abırsızlığı o yerə gedib
çatmışdır ki, Allahdan xəbərsiz insan çılpaq şəkildə bayıra çıxır,
hətta bu şəkildə Allah evinin təvafına gedirdi! Bu günsə mədəni adlanan
bir cəmiyyətdə həmin cahil mədəniyyət qiyafəsini dəyişərək üzə çıxmış,
bəşəriyyətin əxlaq və hissiyatı məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşmişdir.
Bu gün elmi-texniki tərəqqinin nailiyyətləri sayəsində bütün
cəmiyyətlər rabitə və mədəniyyət nöqteyi-nəzərindən bir ailə formasını
almışdır. Allahdan, vəhydən xəbərsiz əxlaqsızlıq mədəniyyəti ciddi bir
təhlükə olmuşdur. İlahi dəyərlər unudulmuş, onların yerini azğınlıq
tutmuşdur. Pozğun qərb mədəniyyəti nəzərincə hansı qəzet və jurnal
əxlaqsızlığa daha çox yer verirsə, o qəzet, o jurnal ən böyük tirajla
çap olunmalıdır. Hansı televiziya şəbəkəsi əxlaqsızlığı daha aşkar
nümayiş etdirirsə, ətrafına daha çox tamaşaçı toplayacaq. Bu gün peyk
antenələri bir qüvvələrin ixtiyarındadır ki, insani dəyərləri nəzərə
almadan ən qısa zamanda istədikləri filmi, səhnəni bütün cəmiyyətlərə
nümayiş etdirirlər. Təhrikedici səhnələr əxlaqa zidd məsələni
açıq-aşkar tə’lim edir. Bu həyasızlıq bir həddə çatıb ki, Allahın and
içdiyi qələm bunları yazmağa xəcalət çəkir. Siz əziz oxucular bu
«mədəniyyəti» Qur’an və Əhli-beyt mədəniyyəti ilə müqayisə edin. Bir
mədəniyyət ki, uşağın hüzurunda qızışdırıcı səhnələrə, əxlaqa zidd
hərəkətlərə yol verilir, bu mədəniyyəti müqayisə edin. Qoy, islamla bu
günkü mədəniyyətin fərqi aydınlaşsın. Əslində onlar müqayisə ediləsi
deyil. Hər halda bu məqsədlə mübarək «Nur» surəsindən qısaca zikr edək:
«Ey iman gətirənlər, göstəriş verin ki, qulam və kənizləriniz,
eləcə də yetkinlik yaşına çatmış övladlarınız gündə üç dəfə otağınıza
daxil olmaq istəyəndə icazə alsınlar – biri sübh namazından əvvəl,
ikincisi günorta, üçüncüsü şam namazından sonra. Çünki bu üç vaxt sizin
istirahət vaxtınızdır və yataq paltarında olursunuz».
Yataq otağı
Bu üç vaxtda elə
bir haldasınız ki, kimsənin bu halda sizi görməyi xoşagəlməzdir. İcazə
alınmalıdır. Aydındır ki, bu üç vaxtın xüsusiyyəti yoxdur. Yə’ni
istənilən vaxt sizin istirahət vaxtınız ola bilər və övladlarınız otağa
icazəsiz daxil ola bilməzlər.
Evdə geyim
Bütün hallarda ata
və ana yataq paltarı ilə övladlarına görünməməlidirlər. Qeyri-münasib
geyimdə övladların hüzuruna çıxmaqdan ata da, ana da çəkinməlidirlər.
Onların hüzurunda ən kiçik qızışdırıcı səhnəyə də icazə verilmir. İmam
Sadiq (ə) buyurur: «Bu üç vaxt sizin istirahət vaxtınız olduğundan
icazə alınmalıdır».[1] Qur’ani-kərim tərbiyə üsuluna o qədər əhəmiyyət
verir ki, Qur’an ağuşunda böyüyən uşaqlar mə’nəviyyatca sağlam tərbiyə
olunurlar. Qur’an psixoloji sağlamlığa diqqət olunmasını vacib
bildirir. Növbəti ayədə yetkin cavanlar haqqında buyurulur: «Onlar da sair yetkinlik yaşındakılar kimi daxil olanda icazə almalıdırlar».[2]
Qur’ani-kərimin ciddi əhəmiyyət verdiyi bu mühüm tərbiyə qaydası Qur’an
bilicisi Əhli-beyt tərəfindən daha ətraflı şərh olunmuşdur. Onların
bə’zilərini qeyd edirik.
[1] «Vəsail» cild 14.
[2] «Nur» 59.
Uşaq və təhrikedici səhnələr
İslamın ciddi
göstərişlərindən, tərbiyə üsullarından biri budur ki, uşaq olan otaqda
qadın və kişi yaxınlıq etməməlidirlər. Bu hərəkət uşağın talehini
təhlükəyə salır. Olsun ki, bu əməl uşağı çaşqınlığa salar və heç zaman
zehnindən silinməz. Diqqət edin: İmam Sadiqdən (ə) nəql olunur: «Heç kəsin haqqı yoxdur ki, uşaq olan otaqda yaxınlıq etsin. Çünki bu əməl uşağı azdırıb, günah və zinaya səbəb olar».[1] Yenə də həzrət Peyğəmbərdən (s) nəql olunur: «Bir
şəxs uşağın oyaq olduğu otaqda yoldaşı ilə yaxınlıq etsə, uşaq onları
görüb, nəfəslərini eşitsə, heç zaman doğru yol tutmaz. İstər bu uşaq
oğlan olsun, istərsə də qız fərqi yoxdur».[2]
Bu barədə rəvayət
çox olsa da, onlardan yalnız ikisi ilə kifayətlənirik. Çünki bu tərbiyə
üsulunun əhəmiyyəti həmin iki rəvayətdən yaxşıca anlanılır. Ən əsası
budur ki, cəmiyyət bu dəyərli üsula bağlanıb, ona riayət etsin.
[1] «Vəsail» cild 14.
[2] «Vəsail» cild 14. |