Sevmək. Nifrət etmək. Aşura başdan-başa sevgidən və nifrətdən bəhs edir. Aşurada hər şey İlahi məhəbbətdən və Allaha xatir olan nifrətdən, eybəcərliyə nifrətdən yoğrulub. Bu gün biriləri tapılır ki, sevgi kimi, məhəbbət kimi duyğulardan öz çirkin, fəsad planlarını irəli aparmaq üçün istifadə edir. Biriləri tapılır ki, məhəbbət kimi ülvi hissi o dərəcədə bayağı və primitiv edir ki, hətta bunun üçün təqvimdə günlər də uydurur – öz rəzillik dolu əməllərini yaşatmaq üçün. Amma bir günlər var ki, başdan-başa həqiqi sevgini simvolizə edir. İnsanlara həqiqi sevgini öyrədən bir günlər. Allah xatirinə nifrətin nə olduğunu çatdırır. Aşura – bu günlərdəndir. Peyğəmbər (s) və Əhli-beytinin (ə) mübarək vücudi çeşməsindən su içmiş cənab Cabir Ərbəin günü bir daha bu dərsi keçir. Ərbəinlə bağlı yaşanan mövzularda bu, həmin dəst-xəttin davamıdır ki, Xanım Zeynəb (s.ə.) Aşurasonrası müsibətlərlə əlaqədar düşmən ona mənəvi dağ çəkmək istədikdə, "Mən (Kərbəlada) gözəllikdən başqa bir şey görmədim” deyərək, gözəllik və eybəcərliyin həqiqətdə nə olduğu barədə bəşəriyyətə dərs keçmişdi. Bütün bu ağrılara, olmazın məşəqqətlərə, müsibətlərə "gözəllik” adı verir. Çünki, Allah üçündür. Həqiqi Gözəlliyin yolunda olduğu üçün özü də gözəldir. Bunlar bir kəslərdir ki, insan duyğularının ən ali dərəcələrindən dərs verirlər.

 

         Əsrlər keçəcək. Bəşəriyyət nə qədər irəli getsə də, bu dərslər köhnəlməyəcək. Əksinə, Aşuradan gözəllik və eybəcərliyin nə olması barədə dərs götürməyi daha da təravətlənəcək. Aşura bizə öyrətdi və Ərbəin bir daha bu dərsi xatırlatdı: "Kimi və nəyi sevirsənsə, onunlasan”. Kimi sevirik biz? Nələrə məhəbbətimiz var? İstəyirsənsə biləsən kiminləsən - bax gör nəyi sevirsən. İstəyirsən biləsən dəyərin nədir – bax gör məhəbbətin nəyədir. Kimi sevdiyinə və nəyə bağlı olduğuna nəzər yetir. Kimin adı gələndə halının dəyişdiyinə diqqət et. Beləliklə, kimliyin müəyyənləşər. Allahı xatırladan kateqoriyalara, kamala aparan şeylərə vurğunsansa – xoş halına. İnsanın qəlbi nələrlə döyünürsə - insan elə odur. Ərbəin bizə öyrədir ki, sevgini, məhəbbətini mütəmadi olaraq təftiş et. Bununla bilərsən inibaha, yaxud tənəzzülə yönəldiyini. Bununla bilərsən hansı yoldasan. Rəsuli-Əkrəm (s) buyurur: "İnsan, sevdiyi kəslə bir yerdədir”. Kimi sevirsənsə - onunlasan. Müqəddəs simaları, Həzrət Peyğəmbəri (s), Əhli-beyti (ə) sevirsənsə, onlarlasan. İmam Hüseynin (ə), Əbülfəzl Abbasın (ə), Rüqəyyənin, Xanım Zeynəbin (s.ə.), Əli Əkbər ağanın, 6 aylıq şəhid Əli Əsğərin adı gələndə qəlbin titrəyirsə - onlarlasan. İnsan gərək sevdiklərini də, nifrət etdiklərini də sıralasın. Və baxsın. Təftiş etsin. Nə alınacaqsa, onunla biləcək həm durumunu, həm dəyərini. Məhəbbəti nəyədirsə, dəyəri də odur. İnsanın məhəbbəti nəyədir – ünvanı da oralardır. Məhəbbəti insanlığa, ədalətə, mərhəmətə, əqlə, zəkaya, şücaətədirsə, namusa, qeyrətə, izzətə, həyaya, iffətədirsə - bu keyfiyyətlər onun üçün kamaldır və deməli, bu keyfiyyətləri daşıyan nə qədər kamil daşıyırsa, özündə bu cəhətləri nə qədər çox təcəsüm edirsə - deməli həmin insan onun üçün daha dəyərli, daha önəmli, daha əzizdir. Əgər insanın məhəbbəti pula, hakimiyyətə, mənsəbə, şöhrətə, vəzifəyədirsə - deməli, bunun daşıyıcılığı nə qədər çoxdursa, həmin şəxs onun üçün o qədər önəmli və əhəmiyyətlidir. İmam Muhəmməd Baqirin (ə) çox ayıldıcı bir buyuruşu var. İnsanı silkələyən bir buyuruşdur. Buyurur: "And olsun Allaha! Allah tərəfindən bizə bəraət yoxdur, Allahla bizim aramızda qohumluq yoxdur. Bizim Allaha qarşı bir höccətimiz yoxdur və itaətdən başqa Allaha heç bir digər vasitə ilə yaxınlaşmırıq. Buna görə sizlərdən kim Allaha itaət edərsə, bizim imamətimizin ona xeyri olar. Və kim Allahın itaətindən boyun qaçırarsa, imamətimizin ona xeyri olmaz. Vay olsun sizlərə, aldanmayın. Vay olsun sizlərə, aldanmayın!”. Çox ciddi xəbərdarlıq edir İmam (ə). Allaha itaətlə şərtləndirir imamətə bağlılığı. Buyurur ki, Allaha itaət etməsə insan, onun İmam Hüseynə (ə) göz yaşı axıtmasının xeyri olmaz. Həqiqi göz yaşları o zaman olur ki, insan Allah Təalaya bəndəlik etmək eşqində bulunsun. Allahın buyurduqlarına sayğı ilə yanaşsın.

 

         İnsanın qəlbində sevgi qərarlaşarsa, aqibəti xeyir olar. Həzrət Əlidən (ə) nəql edilən hədisdə həqiqi məhəbbətin müqabilində nicat tapmaqla bağlı nurani bir müjdə var. Bir gün günorta vaxtı İmam Əlinin (ə) səhabələrindən olan Haris Həmədani gəlir o Həzrətin (ə) yanına. Həzrət (ə) soruşur: "Səni buraya nə gətirmişdir?”. Haris deyir: "And olsun Allaha! Məni bura sənə olan məhəbbət yetirmişdir”. Əmirəlmöminin (ə) buyurur: "Əgər doğru deyirsənsə, məni 3 yerdə mütləq görəcəksən: ruhun bədənindən çıxan zaman; Sirat körpüsündə və Kövsər hovuzunun kənarında”. İstəyiriksə bu mübarək aqibətlə üzləşək – gərək həqiqi məhəbbət olsun qəlbimizdə. Həqiqi məhəbbətin cövhərində isə Allaha bəndəlik durur. Sevən insanın bu sevgiyə uyğun əməli olmalıdır. Allah Təalanın məhəbbəti necə əldə olunar? İmanın ləzzəti insan tərəfindən nə zaman dadılar? Peyğəmbərimiz (s) öz səhabələrindən birinə buyurur: "Ey Allahın bəndəsi! Allaha xatir sev və Allaha xatir nifrət bəslə. Allaha xatir dostluq et və Allaha xatir düşmənçilik et. Çünki, Allahın məhəbbətini bunlardan qeyri vasitələrlə qazanmaq mümkün deyil”. İnsan istəyirsə Allahın məhəbbətini qazansın, Rəsuli-Əkrəmin (ə) bu mübarək buyuruşuna əməl etməlidir. Dostu-düşməni, məhəbbəti-nifrəti Allaha görə olmalıdır. Mübarək hədisin davamında Peyğəmbərimiz (ə) buyurur: "İnsan belə etməsə, nə qədər çox namaz qılıb, oruc tutsa da – imanın ləzzətini dada bilməz”. İnsan duyğularını və rəftarlarını Allaha xatir tənzimləsə, namazlarının və oruclarının nəinki sadəcə əhəmiyyəti olar, o, imanın ləzzətinin nə olduğunu bilər. İmam Cəfər Sadiqdən (ə) nəql olunan hədisdə isə kimin daha üstün olması məsələsinə aydınlıq gətirilir. Buyurulur: "İki mömin bir-biriləri ilə görüşəndə, onlardan hansı mömin qardaşına daha çox məhəbbət bəsləyirsə - daha üstündür”. Gördüyümüz kimi, meyar yenə də məhəbbətdir. Allaha xatir Onun bəndəsinə məhəbbət bəsləyən mübarək dinimizin nəzərində daha üstün dərəcəyə malikdir. İnsanlararası münasibətlərin mürəkkəbliyi barədə minbir kitab yazılıb və münasibətlərdə harmoniyaya nail olmaq barədə minbir tövsiyə verilib. Amma mübarək dinimiz çox sadə yerinə yetirilə bilən, amma effektivliyi baxımından misli görünməyən bir resept təqdim edir: yarışın xoş münasibətdə! Yarışın səmimiyyətdə və mehribanlıqda! Yarışın qarşılıqlı məhəbbətdə! Yarışın bir-birinizə sayğılı olmaqda! Və bu məhəbbət Allaha görə olsun. Yəni, insan Allaha nə qədər yaxındırsa, ona bəslənən məhəbbət də bir o qədər möhkəm olsun. İmanlılığın təsbitidir bu. Əslində, buna riayət olunsa, insanlararası münasibətdə bircə dənə problem olmaz. İmam Cəfər Sadiqdən (ə) nəql edilən başqa bir hədisdə dostluq və düşmənçilik etməyin yeganə düzgün meyarı təqdim olunur: "Dinə xatir dostluq və düşmənçilik etməyənin dini yoxdur”. Dəyər əsasında olmalıdır insanın dostluğu və düşmənçiliyi. Həqiqi dəyər əsasında. İlahi dəyər əsasında. Bütün başqa kriteriyalar – batildir. Bütün başqa meyarlar insanı öz həqiqi missiyasına çatdırmır. Allahım! Bizlərə bu mətləbləri dərk edərək, gündəlik həyatımızda tətbiq edənlərdən qərar ver! Amin!